[Hướng dẫn] Cách chơi cờ vua thắng nhanh của các kỳ thủ

Trong cờ vua, nếu người chơi không nắm vững kiến thức sẽ rất dễ bị đối thủ giăng bẫy và giành chiến thắng một cách nhanh chóng. Vậy làm sao để bạn chiếm được lợi thế trong những ván đấu cờ vua? Ở bài viết ngay sau đây, mời bạn đọc cùng Nam Việt Sport tham khảo những cách chơi cờ vua thắng nhanh từ những nước cờ đầu tiên.

Cờ vua là một bộ môn đòi hỏi người chơi phải có kiến thức và tư duy nhanh nhạy

Nội dung trang

I. Cách thắng cờ khi mới chơi

1. Hiểu rõ giá trị của từng quân cờ

Trong cờ vua, quân vua là quân cờ quan trọng nhất và nếu để mất nó, bạn sẽ thua. Tuy nhiên, các quân cờ còn lại cũng có giá trị riêng và không chỉ đơn thuần là tấm bia đỡ đạn cho quân vua.

Theo lý thuyết toán và hình dạng bàn cờ vua, một số quân cờ sẽ có giá trị hơn các quân cờ khác. Người chơi sẽ cần ghi nhớ sự phân cấp này để bắt quân của đối thủ một cách chính xác nhất. Muốn giành chiến thắng, bạn cần giữ được càng nhiều quân cờ giá trị cao càng tốt. Sau đây là giá trị cụ thể của các quân cờ trong bàn cờ vua:

Tốt = 1 điểm
Mã = 3 điểm
Tượng = 3 điểm
Xe = 5 điểm
Hậu = 9 điểm

2. Hiểu rõ mục tiêu của nước cờ khai cuộc

Cờ khai cuộc là những nước cờ đầu tiên trong một trận đấu cờ vua. Điều này sẽ quyết định chiến thuật và thế trận chung của toàn bộ ván cờ. Mục tiêu của những nước cờ khai cuộc đó là phát triển quân khi di chuyển nhiều nhất có thể các quân mạnh ra khỏi vị trí ban đầu. Để có thể khai cuộc hiệu quả, người chơi cần nắm được một số lưu ý như sau:

Việc đưa quân Tốt tới trung tâm bàn cờ sẽ mở đường để di chuyển cho các quân cờ mạnh khác. Nước cờ khai cuộc hiệu quả được nhiều người chơi lựa chọn là đưa quân Tốt cùng cột với Vua tiến lên 2 ô rồi đưa quân Tốt ở cột có Hậu lên 2 ô. Nếu quân Tốt này không bị đe dọa sau nước đi đầu tiên của đối thủ, cách này sẽ phát triển được 2 Tượng, tăng tốc độ nhập thành vào tạo ra lá chắn phòng thủ vững chãi khi bạn có những nước cờ phù hợp. Tuy nhiên sức tấn công sẽ bị giảm đi ít nhiều.
Tùy vào việc bạn cầm quân trắng hay đen mà nước cờ khai cuộc cũng sẽ có sự khác nhau. Quân trắng có quyền đi trước nên bên trắng cần tập trung tấn công và làm chủ trận đấu. Còn bên đen nên phòng ngự và chỉ tấn công khi bên trắng có sơ hở, mắc sai lầm.
Không di chuyển một quân 2 lần trừ trường hợp quân đó gặp nguy hiểm và có thể bị bắt. Càng di chuyển nhiều quân cờ, đối thủ sẽ càng phải phản ứng nhiều với nước cờ của bạn.
Tham khảo các nước cờ khai cuộc của những bậc đại kiện tướng trong các giải đấu hiện đại.

3. Tính sẵn 4-5 nước đi

Việc tính sẵn các nước đi sẽ giúp kỳ thủ sẵn sàng và chủ động trước mọi đòn tấn công của đối phương

Để giành chiến thắng, người chơi phải liên tục tính sẵn các nước cờ, liên tục đưa ra các đòn tấn công dài hơi và phức tạp để với đối thủ. Những nước cờ đầu tiên sẽ là tiền đề cho toàn bộ thế trận, đồng thời cũng là cơ sở cho các đòn tấn công, giúp bạn kiểm soát được những khu vực nhất định trên bàn cờ. Đối với người mới chơi, việc luyện tập những nước cờ khai cuộc phổ biến chính là cách học tính cờ đơn giản nhất:

Ruy Lopez là phương thức khai cuộc phát triển Tượng để tấn công. Đưa Tốt ở cột Vua tiến lên 2 ô, đưa Mã tới F3 (đối với quân trắng) và sau đó đưa quân Tượng ở cánh Vua tới vị trí cách Tốt đối phương một ô.
Khai cuộc Anh là phương thức chậm nhưng dễ ứng biến. Người chơi cần đưa Tốt ở C2 lên 1 ô, sau đó đưa Tốt ở G2 lên để giải phóng quân Tượng ở cánh Vua (khi bên đen di chuyển tới trung tâm) hoặc cánh Hậu (khi bên đen di chuyển ở 2 bên).
Gambit Vua là cách khai cuộc được nhiều đại kiện tướng áp dụng. Người chơi cần đưa cả hai Tốt ở cột Vua lên hai ô trong những nước cờ đầu. Bên đen sẽ thường tấn công sớm vì nghĩ bạn đã có sơ hở. Tuy nhiên sau đó, bức tường Tốt của bạn sẽ khiến đối thủ phải đau đầu.
Gambit Hậu là cách khai cuộc để kiểm soát trung tâm bàn cờ. Bên trắng đưa Tốt ở cột Hậu tới D4 để dụ Tốt đen tới D5. Sau đó, bên trắng đáp trả bằng cách di chuyển Tốt ở cột Tượng tới C4. Điều này sẽ kéo dài thế trận ra giữa bàn cờ và mở đường cho quân Tượng và Hậu của bạn di chuyển.
Phòng thủ Pháp là cách chống lại Gambit Hậu. Nếu cầm quân đen, bạn có thể bắt đầu bằng cách đưa Tốt ở cột Vua tới E6. Bên trắng sau đó thường đưa Tốt ở cột Hậu tới D4 thì bạn sẽ tiếp tục đưa Tốt đen ở cột Hậu tới D5. Điều này giúp bạn mở đường cho quân Hậu của mình. Trường hợp bên trắng ăn Tốt đen trên cột Hậu tại E6 sẽ để Vua sơ hở và cần đưa Mã tới C3. Lúc này, bạn chỉ cần di chuyển quân Tượng tới B4 để ghim quân Mã đó.

Xem thêm:

4. Thử chuỗi bốn nước chiếu hết (Scholar’s Mate)

Mỗi kỳ thủ chỉ có thể sử dụng chiêu này một lần vì với các đối thủ mạnh, họ sẽ phát hiện ra các nước đi và tránh bị chiếu. Tuy nhiên đây cũng là phương án khá hay để gây bất ngờ cho người mới chơi và nhanh chóng giành chiến thắng:

Trường hợp bạn cầm cờ trắng: Tốt ở cột Vua tiến một ô, Tượng cánh Vua tới C5, Hậu tới F6 và Hậu tới F2.
Trường hợp bạn cầm cờ đen: Tốt ở cột Vua tiến một ô, Tượng cánh Vua tới C4, Hậu tới F3 và Hậu tới F7.
Chế ngự Scholar’s Mate: Đưa Mã lên chặn đường nếu bạn thấy đối thủ dùng Scholar’s Mate – thường đối thủ sẽ không hy sinh Hậu để bắt Mã. Hoặc bạn có thể để Hậu ở lại E7 ngay trước Vua của mình.

5. Kiểm soát các ô trung tâm

Trung tâm bàn cờ là vị trí quan trọng mà người chơi cờ vây nào cũng muốn kiểm soát

Bốn ô chính giữa chính là khu vực các kỳ thủ quan tâm và muốn kiểm soát nhất. Từ trung tâm bàn cờ, bạn có thể tấn công đối phương dễ dàng và kiểm soát được hướng đi của đối thủ. Cách để chiếm giữ trung tâm đó là:

Vùng trung tâm được hỗ trợ là khi bạn dần di chuyển các quân cờ của mình vào trung tâm. Quân Mã và Tượng ở 2 bên sẽ có thể tiến lên khi bạn bị tấn công. Cách thức phát triển quân chậm này thường được sử dụng phổ biến.
Sử dụng bên sườn là cách chơi giúp bạn kiểm soát trung tâm bàn cờ từ bên ngoài. Xe, Hậu và Mã sẽ chiếm hai bên bàn cờ, khiến đối thủ không đưa được quân vào trung tâm mà không bị hao tổn lực lượng.

6. Phát triển lần lượt các quân cờ

Sau các nước cờ khai cuộc, người chơi cần bắt đầu xây dựng thế công của mình bằng cách đưa quân rời khỏi vị trí ban đầu và tới các vị trí tốt nhất trên bàn cờ:

Trừ trường hợp bắt buộc, tốt nhất bạn nên di chuyển lần lượt từng quân cờ và chỉ di chuyển một quân 2 lần nếu bị tấn công bất ngờ bằng các đòn chí mạng.
Bạn không bắt buộc phải di chuyển tất cả các quân, ví dụ đưa toàn bộ quân Tốt về phía trước chính là cách bạn tự phá hủy hàng phòng ngự của mình.

7. Học cách nhập thành

Nhập thành là khi người chơi cho Vua nhảy qua Xe, dùng Xe làm tường chắn. Lúc này, quân Vua sẽ được bảo vệ bởi hàng Tốt trước mặt. Chiến lược này vô cùng hiệu quả, nhất là với người mới chơi. Cụ thể cách nhập thành như sau:

Di chuyển quân Tượng và Mã để mở đường giữa Vua và Xe. Cố giữ vị trí của nhiều quân Tốt nhất có thể để nhập thành ở một trong hai phía.
Nếu Xe và Vua ở cạnh nhau, hãy đổi vị trí của 2 quân. Trường hợp bạn nhập thành ở cánh Vua, sẽ có Vua ở G1 và Xe ở F1.
Quân Vua và Xe sẽ không được di chuyển trước khi nhập thành, nếu không bạn sẽ không thể nhập thành nữa.
Khả năng đọc vị đối phương và không để đối phương đọc vị là một yếu tố giúp bạn thắng cờ. Hãy suy nghĩ chắc chắn trước khi đưa ra mỗi nước cờ.
Bạn nên tính trước 4 – 5 nước cờ để không bị bất ngờ trước những đòn tấn công của đối phương.

II. Cách thắng cờ với trình độ trung cấp

1. Quan sát kỹ lưỡng nước cờ của đối phương

Việc quan sát kỹ nước cờ của đối thủ sẽ giúp bạn hiểu được phần nào ý đồ và chiến lược lâu dài của họ. Từ đó, bạn cần điều chỉnh lối chơi của bản thân để tấn công hiệu quả nhất. Bạn có thể suy đoán mục đích trong mỗi nước cờ của đối phương và tìm cách ngăn chặn, kìm hãm kế hoạch đó.

Việc quan sát các nước cờ của đối thủ sẽ giúp bạn xác định được ý đồ của họ

2. Biết thời điểm trao đổi quân

Bạn có thể trao đổi quân nếu điều đó mang lại lợi thế. Bạn sẽ không nên trao đổi quân trong các trường hợp sau đây:

Bạn đang chiếm ưu thế trong việc kiểm soát trung tâm và phát triển quân. Nếu số quân cờ của bạn càng giảm, lợi thế của bạn sẽ càng mất đi.
Đối thủ bị dồn ép hoặc mắc kẹt trong một góc. Lúc này nếu số quân cờ của bạn giảm đi, họ sẽ có thể được tự do.
Số quân cờ của bạn đang ít hơn đối phương.
Tốt chồng là tình trạng một quân Tốt chặn một quân Tốt khác, khiến cả hai không còn hữu dụng và gây trở ngại cho thế cờ của bạn. Do đó bạn không nên trao đổi quân nếu có thể rơi vào tình trạng này.

3. Phát triển trước 5-6 nước đi

Trong mỗi nước cờ, bạn cần hướng tới ba mục tiêu chung. Điều này sẽ giúp bạn dễ dàng ứng biến trước các chuỗi nước đi để giành thắng lợi:

Phát triển nhiều quân như Xe, Mã, Hậu, Tượng từ sớm, cố gắng đưa chúng ra khỏi vị trí ban đầu.
Kiểm soát trung tâm của bàn cờ.
Bảo vệ quân Vua trong mọi trường hợp.

4. Tận dụng mọi cơ hội

Trong cờ vua, khi đã kiểm soát được nhịp độ của trận đấu, bạn cần duy trì nó. Nếu đối thủ có những nước đi lạ và không thể ra đòn tấn công, hãy cố gắng làm suy yếu lực lượng của họ. Đừng lựa chọn các nước cờ khiến bạn gặp sơ hở và bị phản công, thay vào đó hãy tấn công các quân phòng ngự của đối thủ và chờ thời cơ thích hợp để ra đòn.

5. Học cách ghim quân

Ghim quân là cách giao tranh thụ động mà người chơi có thể sử dụng để kiểm soát thế trận của ván. Để ghim quân, bạn cần quan sát phạm vi di chuyển của mỗi quân cờ, đặc biệt là các quân cờ có phạm vi di chuyển hạn chế. Thay vì tấn công, bạn nên đặt quân để bắt quân của đối thủ và vô hiệu hóa quân đó trong một thời gian nhất định. Đây là tình huống bạn cho đối phương cơ hội ăn quân của mình và ăn lại quân của họ ngay lập tức.

6. Đánh giá khách quan mỗi nước đi

Người chơi nên quan sát toàn bộ bàn cờ và đánh giá khách quan từng bước đi mình có thể lựa chọn. Bạn nên tính toán trước mỗi nước đi và đặt ra các câu hỏi để xem đó có phải là nước đi phù hợp không:

Nước đi này có giúp mình an toàn hơn không
Nước đi này có làm sơ hở quân Vua hay bất kỳ quân cờ quan trọng nào của mình không?
Đi nước cờ này mình có bị đưa vào thế cờ hiểm không?
Nước cờ này có gây áp lực và khiến đối thủ phản ứng lại không?

7. Phối hợp theo nhóm để bắt quân cờ của đối thủ

Mỗi quân cờ đều có chức năng riêng và sẽ đem lại sức mạnh cao nhất khi người dùng biết cách phối hợp chúng. Do đó ngoài việc giữ kiểm soát vùng trung tâm, kỳ thủ còn cần kết hợp và tấn công theo nhóm. Khi loại bỏ quân cờ của đối phương, bạn sẽ có thêm cơ hội để chiếu Vua và giành lợi thế.

Các quân cờ sẽ phát huy hiệu quả tốt nhất khi được kết hợp với nhau

8. Bảo vệ Hậu bằng quân Tượng hoặc Xe

Trong cờ vua, Hậu là quân cờ mạnh nhất và có khả năng tấn công linh hoạt. Do đó rất ít trường hợp bạn nên đổi Hậu để lấy một quân cờ khác, kể cả Hậu đổi Hậu. Thông thường, đối thủ sẽ rất cảnh giác với quân cờ này nên bạn có thể dùng nó để dụ quân của họ vào trận địa của Xe, Tượng và Mã bên mình.

9. Không để Tốt để ngáng đường Tượng của bạn

Tượng là quân cờ có thể tấn công từ xa, do đó khi khai cuộc, bạn cần tập trung vào việc mở đường cho Tượng và các quân cờ có giá trị cao được tự do di chuyển. Người chơi có thể đưa Tốt tới D4/D5 hoặc E4/E5 để Tượng di chuyển và kiểm soát các ô trung tâm. Xuất Tượng sớm, phát triển Xe và Hậu sẽ giúp bạn chiếu được ưu thế trong trận đấu.

III. Cách thắng cờ với trình độ cao cấp

1. Tính toán trận đấu ngay từ những nước cờ khai cuộc

Một ván cờ vua thường có 3 giai đoạn liên kết chặt chẽ với nhau. Các kỳ thủ giỏi thường tính trước từ 10 – 12 nước đi trong đầu và phát triển 3-4 chiến thuật tùy thuộc vào nước đi của đối thủ. Họ biết được những nước đi và các quân cờ được trao đổi ở đầu trận sẽ có ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả của trận đấu.

Khai cuộc: Đây là giai đoạn quan trọng và mang tính chất quyết định của trận đấu. 4-5 nước đi đầu sẽ giúp bạn phát triển các quân cờ để tiến công và chiếm ưu thế tại vị trí trung tâm của bàn cờ.
Trung cuộc: Người chơi trao đổi quân, chiếm quyền kiểm soát trung tâm bàn cờ và sắp đặt 1-2 hướng tấn công để ra đòn. Việc trao đổi quân có thể mang lại lợi ích trước mắt, tuy nhiên người chơi cần cân nhắc xem điều đó có ảnh hưởng tới cơ hội giành chiến thắng của mình hay không.
Tàn cuộc: Lúc này, trên bàn cờ chỉ còn lại vài quân cờ và mỗi quân đều có giá trị riêng. Người chơi có tài nguyên tốt hơn thường sẽ chiếu hết được đối phương.

2. Ưu tiên giữ Tượng hơn Mã

Đầu trận đấu, Tượng và Mã là 2 quân cờ có sức mạnh tương đương. Tuy nhiên về cuối, Tượng có thể di chuyển nhanh hơn trong khi Mã lại khá chậm chạp. Do đó trong trường hợp phải trao đổi quân ở giai đoạn tàn cuộc, người chơi nên ưu tiên giữ Tượng hơn Mã.

Ở tàn cuộc, người chơi nên ưu tiên giữ lại quân Tượng hơn là quân Mã

3. Tận dụng sức mạnh về số lượng quân Tốt trên bàn cờ

Tốt là một quân cờ gần như vô dụng nhưng khi trận đấu bước sang tàn cuộc, chúng lại có vị thế rất quan trọng. Quân Tốt có thể hỗ trợ các các quân mạnh hơn, dồn lên phía trước để tạo áp lực cho đối phương.

Bên cạnh đó, đây cũng là lá chắn bảo vệ hữu hiệu cho Vua. Do đó bạn hãy cố gắng giữ Tốt ở gần nhau để chúng có thể hỗ trợ nhau theo chiều ngang. Khi bàn cờ vua chỉ còn ít quân, bạn sẽ có thể giành chiến thắng khi đẩy được Tốt lên và phong cấp Hậu.

4. Biết thời điểm nên cố gắng thủ hòa

Khi bạn đang còn ít quân hơn đối thủ thì bạn nên cố gắng thủ hòa. Sau đây là một vài cách giúp bạn thủ hòa và giảm tổn thất quân hiệu quả:

Chiếu vô hạn lần: Là khi bạn đặt đối phương vào vị trí không thể tránh việc bị chiếu. Tình huống này có thể xảy ra khi một bên tấn công Vua lần cuối và đối thủ bị kẹt giữa phòng thủ và tấn công.
Hết nước đi: Là khi Vua của bên không bị chiếu nhưng cũng không còn nước đi nào ngoài việc đi vào vùng bị chiếu. Đối phương không thể tự nguyện đưa mình vào tình thế này nên kết quả trận đấu sẽ là hòa.
Nước đi lặp lại hoặc vô dụng: Nếu sau 50 nước đi vẫn không có quân nào bị bắt hoặc Vua 2 bên đều không bị chiếu, người chơi có thể yêu cầu hòa cờ. Trường hợp 2 người chơi lặp lại 1 nước đi 3 lần liên tục thì ván cờ cũng có kết quả hòa.
Thiếu lực lượng trong các tình huống chỉ còn 2 Vua, Vua và 1 Tượng đấu với 1 Vua, Vua và 1 Mã đấu với 1 Vua hoặc Vua và 2 Mã đấu với 1 Vua.

5. Luyện tập giải cờ thế

Để cải thiện khả năng của mình, người chơi có thể luyện tập giải cờ thế. Đây là những trận cờ đã được bày sẵn, yêu cầu bạn phải chiếu hết đối phương trong 1-2 nước đi. Sau khi giải được các bài cờ thế này, người chơi sẽ dần học được cách sắp đặt quân cờ và ra những đòn tấn công hiểm hóc.

Trên đây, Nam Việt Sport đã vừa chia sẻ cùng bạn đọc những cách chơi cờ vua thắng nhanh. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích khi bạn muốn tìm hiểu và tập chơi bộ môn này.

PT Gia Huy

Gia Huy đã có nhiều kinh nghiệm trong ngành PT. Chuyên hướng dẫn mọi người tập luyện, tư vấn chế độ dinh dưỡng để luôn có vóc dáng cân đối và săn chắc

Bài đăng này hữu ích như thế nào?

3/5 - (2 bình chọn)